تابلو برق صنعتی جز تابلو برق هایی است که از جنس های فلزی و پلاستیکی ساخته می شود. این دستگاه جزو تجهیزات برق صنعتی می باشد و دارای محفظه محافظی است که درون آن محل خوبی برای نصب و سیم کشی تجهیزات ساختمانی می باشد. از تابلوهای برق صنعتی برای محافظت از تجهیزات برقی و سیم کشی های مختلف ساختمان استفاده می کنند. در واقع تابلو برق صنعتی یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های الکتریکی صنعتی است که نقش بسیار مهمی در مدیریت و توزیع برق ایفا می‌کند. این تابلوها به منظور کنترل و حفاظت از تجهیزات برقی در کارخانه‌ها، کارگاهها و محیطهای صنعتی طراحی شده‌اند. با استفاده از تابلو برق صنعتی، می‌توان به طور موثری جریان برق را مدیریت کرده و از ایمنی و عملکرد بهینه سیستم‌های الکتریکی اطمینان حاصل کرد. در ادامه این مقاله قصد داریم به این مسئله که تابلو برق صنعتی چیست بپردازیم و با انواع آن آشنا شویم. با ما همراه باشید.
برای پاسخ به سوال تابلو برق صنعتی چیست می‌توان گفت، صنایع امروزی نیازمند ابزارهای ایمن و کارآمد برای مدیریت مصرف و توزیع برق هستند. در این راستا، تابلو برق صنعتی نقشی حیاتی ایفا می‌کنند. این تجهیزات شامل محفظه‌هایی معمولاً فلزی هستند که در درون خود، ادوات و اجزای مرتبط با کنترل برق را جای داده‌اند.
بسته به کاربرد، محتویات داخلی این تابلوها از سوئیچ‌ها و نمایشگرها گرفته تا سایر اجزای الکتریکی و الکترونیکی می‌تواند متنوع باشد. این ویژگی منحصربه‌فرد، علاوه بر تسهیل کنترل و تعمیرات، از افراد در برابر خطرات برق‌گرفتگی نیز محافظت می‌کند.
در موارد خاص، تابلوهای برق صنعتی ممکن است دارای ویژگی‌هایی همچون سیستم تهویه مناسب برای کاهش دما، محافظت در برابر تداخل امواج رادیویی یا قابلیت محافظت از تخلیه الکترواستاتیکی باشند. این ویژگی‌ها به منظور دستیابی به عملکرد بهینه و ایمن در محیطهای صنعتی طراحی شده‌اند.
انواع تابلو برق صنعتی از نظر ساختار
تابلوهای برق نقش حیاتی در تأمین برق و مدیریت انرژی ایفا می‌کنند. این سازه‌های مهندسی، شکل‌های گوناگونی به خود گرفته‌اند تا بتوانند نیازهای متنوع صنایع و ساختمان‌ها را برآورده سازند. انواع تابلوهای برق بر اساس ساختار آنها شامل:
تابلوهای برق Metal Enclosed: این نوع تابلوها دارای یک محفظه فلزی هستند که تمامی تجهیزات برقی همچون کلیدها، ترانس‌ها، ابزارهای اندازه‌گیری و شینه‌ها را در خود جای داده‌اند. این ساختار محافظتی، آنها را به گزینه‌ای مطمئن و قابل‌اعتماد برای محیطهای صنعتی تبدیل می‌کند.
تابلوهای برق Metal Clad: این مدل تابلوها زیرمجموعه‌ای از تابلوهای Metal Enclosed هستند. ویژگی بارز آنها تفکیک محفظه‌های مختلف برای قطعات است. این ساختار باعث میشود در صورت بروز خطا در یک محفظه، سایر بخش‌ها آسیب نبینند و پایداری سیستم حفظ شود.
تابلوهای برق Compartment Type: این نوع تابلوها نیز زیرمجموعه‌ای از تابلوهای Metal Enclosed محسوب میشوند. اما در اینجا، محفظه‌های قطعات به یکدیگر متصل هستند و از هم جدا نشده‌اند.
تابلوهای برق کشویی (Withdrawable): این تابلوها از ایمنی و سرویس‌دهی بهتری برخوردارند. به همین دلیل، در کنترل موتورها بسیار کاربرد دارند.
تابلوهای برق رک (Rack): این تابلوهای صنعتی به صورت قفسه‌ای ساخته میشوند و می‌توانند انواع محفظه‌های کنترلی، مخابراتی، اندازه‌گیری و الکترونیکی را در خود جای دهند.
تابلوهای برق Swing: این مدل تقریباً مشابه تابلوهای رک هستند، اما دارای درب شیشه‌ای متحرک هستند که باعث افزایش قیمت آنها میشود. مزیت این تابلوها، امکان دسترسی و بازرسی آسان‌تر به تجهیزات پشت درب است.
این تنوع در ساختار تابلوهای برق، امکان سفارشی‌سازی و انتخاب بهینه را برای نیازهای متفاوت صنعتی و ساختمانی فراهم می‌آورد و به بهره‌وری و ایمنی شبکه برق کمک شایانی می‌کند. در صورتی که تمایل دارید برای سردخانه خود از انواع تابلو برق استفاده کنید، می‌توانید با شرکت برودت سازان البرز در ارتباط باشید. همچنین برای تهیه تجهیزات دیگری مثل اواپراتور سردخانه نیز می‌توانید با این مجموعه در تماس باشید.
انواع تابلو برق از نظر محل نصب
محل نصب تابلو برق صنعتی یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر کارایی آن است و حتی می‌تواند بر نحوه ساخت تابلو برق نیز اثر بگذارد. تابلوهای برق از نظر محل نصب به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
تابلو برق داخلی (Indoor)
این نوع تابلو برق‌ها برای استفاده در محیطهای بسته مانند سالنها، سوله‌ها و کارگاهها طراحی شده‌اند و در این فضاها کاربرد دارند. می‌توان در زمان ساخت سردخانه از این نوع تابلو برق استفاده کرد.
تابلو برق فضای باز (Outdoor)
تابلو برق‌های فضای باز با طراحی ویژه‌ای ساخته میشوند که آنها را برای نصب در محیطهای باز مناسب می‌سازد.
انواع تابلو برق صنعتی بر اساس ولتاژ
تابلو برق‌های صنعتی را می‌توان از نظر ولتاژ به سه گروه اصلی تقسیم کرد:
تابلو برق ولتاژ پایین
در محیط های تجاری و مسکونی، تابلوهای برق فشار ضعیف فیدرها و مدارهای 120 تا 600 ولت، روشنایی، پریزها، لوازم خانگی، ماشین آلات و غیره را تامین می کنند. این امر برای مسیریابی برق در یک ساختمان اداری، مجتمع آپارتمانی یا تأسیسات تولیدی رایج است.
تابلو برق ولتاژ متوسط
برای تاسیسات بسیار بزرگ، پردیس‌ها یا فعالیت‌های صنعتی با ظرفیت بالا، تابلوهای فشار متوسط که از فیدرهای 1 کیلوولت تا 35 کیلوولت کار می‌کنند، استفاده میشوند، زیرا می‌توانند بارهای زیادی را تحمل کنند. این مقیاس برای کارخانه های تولیدی عمده، کارخانه ها، تاسیسات زیرساختی یا مراکز داده مورد نیاز است. برای ساخت سردخانه صنعتی می‌توان از این نوع تابلو برق استفاده کرد.
تابلوهای اضطراری
تاسیسات عملیاتی حیاتی مانند بیمارستان‌ها و مراکز داده دارای تابلوهای اضطراری خواهند بود که می‌توانند برق را از ژنراتورهای پشتیبان و سیستم‌های باتری UPS هدایت کنند تا در صورت قطع شدن تغذیه برق، جریان برق را به بارهای ضروری حفظ کنند.
کاربردهای مهم تابلو برق صنعتی
تابلو برق صنعتی از قطعات متعددی همچون موتورها، سنسورها، ترانسفورماتورها، کلیدهای حرارتی، مقاومت‌ها و کنتاکتورها تشکیل شده‌اند که با استفاده از سیم‌کشی دقیق به هم متصل میشوند.
این تابلوها در صنایع مختلفی از جمله نفت و گاز، شیمیایی، فولاد، خودروسازی، برق و الکترونیک، و داروسازی کاربرد دارند. تابلو برق‌های صنعتی برای کنترل و مدیریت فرآیندهای مختلفی مانند تولید، توزیع و مصرف برق و همچنین تنظیم دما، فشار، سرعت و جریان طراحی شده‌اند. همچنین استفاده از تابلو برق ها در سردخانه صنعتی می‌تواند به کنترل شرایط سردخانه کمک کند.
با استفاده از تابلو برق صنعتی به عنوان یک نقطه کنترل مرکزی، عملکرد سیستم‌های برقی بهبود یافته و ایمنی آنها افزایش می‌یابد. به علاوه، این تابلوها به دلیل قابلیت برنامه‌ریزی و اتصال به سیستم‌های اتوماسیون، باعث افزایش کارایی، کاهش خرابی‌ها و هزینه‌ها، و کاهش زمان تعمیر و نگهداری در محیطهای صنعتی میشوند.
عملکرد کلیدی تابلوی برق: قلب تپنده برق‌رسانی
در عصر حاضر، تابلوی برق نقش کلیدی و حیاتی در تأمین و توزیع برق در ساختمان‌ها و مجتمع‌های مسکونی، تجاری و صنعتی ایفا می‌کند. این تجهیز برق‌رسانی چندوجهی، وظایف اصلی خود را در سه محور اساسی به انجام می‌رساند:
- مسیریابی و هدایت جریان برق: تابلوی برق، مسیرهای جداگانه‌ای را برای انتقال برق از خطوط اصلی به نقاط مصرف مختلف در ساختمان شامل روشنایی، پریزها، لوازم خانگی و ماشین‌آلات فراهم می‌کند.
- حفاظت و ایمنی مدارها: این تابلوها مجهز به وسایل ایمنی نظیر کلیدهای مدار است که در برابر افزایش بار و جریان مازاد محافظت می‌کنند. در صورت وقوع چنین شرایطی، این کلیدها جریان را قطع کرده و از بروز خطرات آتش‌سوزی و آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌نمایند. این مسئله از با اهمیت ترین موضوعات در مراحل ساخت سردخانه محسوب میشود.
- نظارت و کنترل هوشمند: تابلوهای برق مدرن، قابلیت های پیشرفته‌ای از جمله ردیابی اطلاعاتی مانند سطوح ولتاژ، جریان و مصرف انرژی را داراست. همچنین امکان کنترل از راه دور تجهیزات متصل به آن از جمله سیستم‌های روشنایی را فراهم می‌آورند. این ویژگی‌های هوشمند، به افزایش بهره‌وری و کارایی سیستم برق‌رسانی کمک شایانی می‌کنند. انواع تابلو برق در کنار کمپرسور سردخانه و جزو مهمی از تجهیزات سردخانه محسوب میشوند.
تجهیزات مختلف تابلو برق صنعتی
تابلوهای برق شامل تجهیزات متنوعی هستند که مدیریت و توزیع برق را ممکن می‌سازند؛ از جمله مهمترین تجهیزات به کار رفته درون این تابلو برق ها شامل:
محفظه
محفظه خارجی تابلو برق معمولاً از فلز ضخیم ساخته میشود تا از اجزای داخلی محافظت کند. همچنین ممکن است دارای شکاف‌های تهویه، فن‌ها یا سیستم‌های تهویه مطبوع باشد تا از گرم شدن بیش از حد جلوگیری کند. این محفظه دارای پنل جلویی قابل چرخش است که امکان دسترسی به تجهیزات را فراهم می‌کند و در عین حال در زمان عملکرد عادی دسترسی را مسدود می‌سازد.
شینه‌ها (Bus Bars)
نوارهای ضخیمی از مس یا آلومینیوم که به “شینه” معروف هستند، مانند بزرگراه‌هایی برای انتقال جریان زیاد برق در تابلو برق عمل می‌کنند. شینه‌های عایق‌دار دارای فازهای A، B و C هستند که امکان تعادل ولتاژ و بار در مدارها را فراهم می‌کند.
کلیدها و فیوزها
دستگاه‌های حفاظتی مانند فیوزها و کلیدهای مدار برای محافظت از فیدرها و مدارهای فرعی در برابر جریان بیش از حد نصب میشوند. کلیدهای مغناطیسی-هیدرولیکی در تابلوهای برق تجاری رایج هستند، در حالی که فیوزها بیشتر در کاربردهای صنعتی سبک استفاده میشوند. اگر جریان از سطح ایمن فراتر رود، این دستگاه‌ها قطع میشوند و برق آن مدار را قطع می‌کنند. این موضوع برای کندانسور سردخانه اهمیت زیادی دارد تا از بروز آسیب جلوگیری شود.
ترانسفورماتور توان کنترلی
این ترانسفورماتور ولتاژ را از خطوط اصلی کاهش میدهد تا توان کنترلی برای عملکرد تجهیزات تابلو برق را با ولتاژ 120 یا 240 ولت تأمین کند. این امکان را فراهم می‌سازد که اجزای تابلو برق از برق ولتاژ بالا به ولتاژ پایین‌تر تبدیل شوند.
کلید مینیاتوری MCB (Miniature Circuit Breaker)
کلید مینیاتوری، یک دستگاه حفاظتی است که به منظور قطع جریان برق در شرایطی نظیر افزایش جریان، حرارت بالا یا اتصال کوتاه به کار می‌رود. این دستگاه به دلیل ابعاد کوچک خود، به عنوان اولین خط دفاعی در تابلوهای برق استفاده میشود.
کلید اتوماتیک کامپکت MCCB (Molded Case Circuit Breaker)
این کلید حفاظتی برای قطع و وصل جریان‌های بالاتر طراحی شده است. به طور ویژه در صنایع بزرگ و تابلوهای برق اصلی برای حفاظت از سیستم‌های قدرت و جریان‌های بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کلید محافظ جان RCCB (Residual Current Circuit Breaker)
این دستگاه حفاظتی قادر است جریان‌های نشتی به زمین را تشخیص داده و در صورت وجود آنها، جریان برق را قطع کند. هدف اصلی این کلید، جلوگیری از شوک‌های الکتریکی است.
کنتاکتور Contactor
کنتاکتور یک دستگاه الکتریکی است که برای کنترل جریان‌های بزرگتر از طریق سیگنال‌های کنترلی کوچکتر به کار می‌رود. این تجهیز در سیستم‌های اتوماسیون و کنترل صنعتی برای قطع و وصل جریان برق به موتورهای الکتریکی و سایر تجهیزات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنتاکتورها شامل سیم‌پیچ و هسته آهنی هستند؛ با اعمال ولتاژ به سیم‌پیچ، هسته آهنی مغناطیسی شده و کنتاکت‌ها را به هم متصل می‌کند.
کلید حرارتی MPCB (Motor Protection Circuit Breaker)
کلید حرارتی MPCB به طور خاص برای محافظت از موتورها طراحی شده است. این کلید می‌تواند جریان حداکثری و حداقلی موتور را نظارت کرده و در صورت بروز خطر، جریان موتور را قطع نماید تا از آسیب به موتور جلوگیری کند.
کلید چنج اور Change Over Switch
کلید چنج اور به منظور تغییر مسیر جریان برق بین دو منبع یا دو بخش مختلف در یک سیستم برقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سوئیچ به طور معمول برای انتقال بار میان منابع برق مختلف یا برای سوئیچ کردن بین شبکه برق و ژنراتور به کار می‌رود.
تایمر Timer
تایمر یک دستگاه زمان‌سنج الکتریکی است که برای تنظیم و کنترل زمان اجرای عملکردها یا قطع جریان برق به صورت برنامه‌ریزی شده استفاده میشود. این دستگاه به ویژه در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی کاربرد دارد.
کلید هوایی ACB (Air Circuit Breaker)
کلید هوایی ACB یک دستگاه حفاظتی است که برای قطع و وصل جریان‌های بزرگتر طراحی شده و از هوا به عنوان عایق برای قطع جریان الکتریکی استفاده می‌کند. این کلید به طور عمده برای محافظت از سیستم‌های انتقال و توزیع انرژی برق کاربرد دارد.
بیمتال Bimetal
بیمتال یک تجهیز حساس به دما است که برای حفاظت از تجهیزات در برابر افزایش حرارت و جلوگیری از آسیب به آنها به کار می‌رود. این دستگاه از دو فلز با ضریب انبساط متفاوت تشکیل شده است که با افزایش دما، خم میشوند. این خم شدن باعث قطع مدار و جلوگیری از آسیب به موتور یا سایر تجهیزات میشود.
رله کنترل فاز Control Phase Relay
رله کنترل فاز یک دستگاه کنترلی است که برای نظارت و مدیریت فازهای سیستم‌های برقی به کار می‌رود. این رله به منظور جلوگیری از مشکلات ناشی از عدم تطابق فازها و پایش عملکرد سیستم‌های برقی استفاده میشود.
اینورتر Inverter
اینورتر یک تجهیز الکترونیکی است که وظیفه تبدیل جریان مستقیم (DC) به جریان متناوب (AC) را بر عهده دارد. این دستگاه در کنترل سرعت موتورها، سیستم‌های انرژی خورشیدی و تأمین نیروی الکتریکی کاربرد دارد.
پی ال سی PLC (Programmable Logic Controller)
پی ال سی یک کنترل‌کننده صنعتی است که برای برنامه‌ریزی و مدیریت عملیات ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی به کار می‌رود. این دستگاه قابل برنامه‌ریزی است و در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی برای کنترل فرآیندها و سیستم‌های پیچیده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نمایشگر HMI (Human-Machine Interface)
نمایشگر HMI رابطی است که ارتباط میان انسان و ماشین را تسهیل می‌کند. این تجهیز برای نمایش اطلاعات و کنترل دستگاه‌ها و سیستم‌های صنعتی به کار می‌رود.
خازن Capacitor
خازن یک دستگاه الکترونیکی است که انرژی الکتریکی را ذخیره کرده و در زمان نیاز آن را آزاد می‌کند. در تابلوهای برق صنعتی، خازن‌ها برای بهبود فاکتور قدرت و کنترل جریان الکتریکی استفاده میشوند.
سیستم ارتینگ
سیستم ارتینگ یا اتصال به زمین، مجموعه‌ای از تجهیزات و هادی‌ها است که برای اتصال بدنه فلزی تجهیزات الکتریکی به زمین طراحی شده است. هدف این سیستم، محافظت از افراد در برابر برق‌گرفتگی و نیز حفاظت از تجهیزات الکتریکی در برابر صاعقه و اضافه بار می‌باشد.
سیستم تهویه
سیستم تهویه در تابلو برق مجموعه‌ای از تجهیزات است که برای تهویه هوای داخلی تابلو و خنک کردن تجهیزات آن طراحی شده است. تهویه مناسب به جلوگیری از گرم شدن بیش از حد تجهیزات کمک می‌کند و از خرابی آنها و خطرات جانی و مالی ناشی از آنها جلوگیری می‌کند.
تجهیزات اندازه‌گیری
تجهیزات اندازه‌گیری در تابلو برق به منظور نمایش پارامترهای الکتریکی نظیر ولتاژ، جریان، توان، فرکانس و ضریب قدرت استفاده میشوند. این ابزارها نقش مهمی در کنترل و مدیریت سیستم‌های الکتریکی ایفا می‌کنند.
نتیجه‌گیری
تابلو برق صنعتی نه تنها نقش حیاتی در مدیریت و توزیع برق دارد، بلکه با استفاده از اجزای مختلف خود می‌تواند از تجهیزات برقی در برابر خطرات مختلف محافظت کند. استفاده از تابلوهای برق صنعتی با کیفیت و مناسب می‌تواند به بهبود بهره‌وری و ایمنی در محیطهای صنعتی کمک کند. برای تهیه و نصب انواع تابلو برق و تجهیزات سردخانه‌ای می‌توانید به شرکت برودت سازان البرز مراجعه کنید که در زمینه ساخت انواع سردخانه‌ها تخصص دارد.
سوال متداول
- تابلو برق صنعتی چیست؟
تابلو برق صنعتی محفظهای است که تجهیزات الکتریکی را در خود جای میدهد و به منظور مدیریت و توزیع برق در محیطهای صنعتی استفاده میشود.
- تابلو برق صنعتی چه کاربردهایی دارد؟
کاربردهای اصلی تابلو برق صنعتی شامل مدیریت و توزیع برق، حفاظت از تجهیزات الکتریکی و کنترل سیستم‌های برقی در محیطهای صنعتی است.
- چگونه می‌توان از ایمنی تابلو برق صنعتی اطمینان حاصل کرد؟
استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند فیوزها و کلیدهای مدار، تهویه مناسب و اجرای صحیح سیستم‌های زمین‌کردن می‌تواند به ایمنی تابلو برق صنعتی کمک کند.
- ترانسفورماتور توان کنترلی در تابلو برق صنعتی چه نقشی دارد؟
این ترانسفورماتور ولتاژ را از خطوط اصلی کاهش میدهد تا توان کنترلی برای عملکرد تجهیزات تابلو برق را تامین کند.
- تابلو برق داخلی و خارجی چه تفاوتی با هم دارند؟
تابلو برق داخلی برای استفاده در محیطهای بسته مانند سالنها و کارگاهها طراحی شده است، در حالی که تابلو برق خارجی برای نصب در محیطهای باز با شرایط خاص طراحی شده است.
